İshale Ne İyi Gelir? İshalin Nedenleri, İshale Ne İyi Gelir?

İshal (Diyare) Nedir?

İshal ya da diğer bir adı ile diyare; genellikle karın ağrısı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler ile beraber kendisini gösterir. Bu şekilde ortaya çıkan ishal, dışkılamanın gün içinde normalden çok daha fazla olmasına ve dışkının yumuşak, sulu bir hale gelmesine sebep olur. Hem çocuklarda, hem de yetişkinlerde en sık rastlanılan rahatsızlıklardan bir tanesi olan ishal, genellikle birkaç gün içinde ya kendi kendisine ya da uzman bir doktorun reçete ettiği takviyeler ile geçer. 

Bazı durumlarda ishal 10 gün ve daha fazla süreyle devam edebilir. Eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız, hemen bir uzman doktora görünmeli ve hem vücudunuzun kaybettiği sıvıdan sebeple oluşan dehidrasyona, hem de bu kadar uzun süreçli devam eden ishal durumunuzun tedavisi için profesyonel destek almalısınız. 10 gün ve daha fazla süreyle devam eden ishallerde genellikle altında yatan daha büyük bir problem olma ihtimali yüksek olduğundan, evde kendi başınıza ishalinizi geçirmek için uygulayabileceğiniz yöntemler sizi daha da kötü etkileyebilir. 

İshal Türleri Nelerdir?

İshal, kendi başına bir hastalık türü olmadığı için farklı farklı türleri bulunmamaktadır. İshal türlerini sadece şiddetine ve süresine göre şu şekilde sıralayabiliriz:

Akut İshal: Bu ishal çeşidi genellikle 2 ya da 3 gün süreyle devam eder ve herhangi bir ekstra tedaviye gerek kalmaksızın vücudun kendi kendini iyileştirmesiyle sona erer. 

Kronik İshal: Kronik ishal ise 10 gün ila 4 hafta arasında devam edebilen ya da bu süre içinde sürekli tekrarlayan bir türdür. Böyle bir ishal çeşidi ile karşılaştığınızda vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna ve uzman bir doktora görünmelisiniz. 

İshal Neden Olur?

İshal sebeplerinin en başında; bakteriler, virüsler, çeşitli parazitler, çölyak, laktoz intoleransı gibi rahatsızlıklar gelir. Çocukluk çağlarında ise rotavirüs akut, antibiyotikler, bol miktarda laktoz içeren süt ve süt ürünleri, ince bağırsakta normalden çok daha fazla miktarda bakteri üremesi ve fruktoz gibi sebepler ishale neden olur. 

İshal Belirtileri Nelerdir?

Gün içinde 3 defa ve daha fazla tuvalete çıkmak ve bu esnada hem yumuşak, hem de sıvı halde dışkılamak genel olarak ishal ya da diyare olarak isimlendirilir. Bunun dışında; acil olarak tuvalete çıkma ihtiyacı hissetme, dışkıyı tutamama, sıvı kaybı, bulantı ya da kusma, halsizlik hissetme ve gaz birikimi ishalin diğer belirtileri arasında yer almaktadır. Bir kişi ishal olduğunda ortaya çıkan diğer semptomlar ise aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Yüksek veya normalin üstünde ateş

• Kusma

• Dışkıda kan görme

• Dışkıda mukus görme

• Bağırsakları kontrol edememe

• Dışkı kaçırma

Bu belirtileri ve takibinde oluşan semptomlar, kişiden kişiye göre değişiklik gösterebildiği gibi; bunlaru normalden daha uzun süre yaşamanız halinde hemen bir uzman doktora danışın. 

İshal Bir Hastalık Belirtisi Olabilir Mi?

İshal, bir hastalık belirtisi olarak yetişkinlerden çok, çocukluk çağında kendisini gösterir. Daha önce de bahsettiğimiz gibi; parazitler, virüsler, bakteriler ve bağırsak enfeksiyonları çocuklarda ishale sebep olur. Bu da; gıda zehirlenmesinin, diş çıkarma sürecinde görülen rahatsızlıkların, gıdalara karşı alerjilerin oluşmasının, fazla antibiyotik kullanımından sebep orataya çıkan rahatsızlıkların, üst ya da alt solunum yolu hastalıklarının ve doğuştan gelen bazı metabolik rahatsızlıkların nedeni olabilir.

Yetişkinlerde ise daha çok; parazit sebebiyle oluşan enfeksiyonların, ağır metal zehirlenmelerinin, Covid-19’un, irritabl (huzursuz) bağırsak sendromunun bir belirtisi olabilir. 

İshal Tanısı Nasıl Konur? 

İshal tanısı koymak genellikle zorlanılmayan bir konudur. Hastaların şikayetlerine bağlı olarak uzman doktorlar aşağıdaki gibi testlere sıklıkla başvurmaktadır:

• Dışkı kültürü (örneği) ile dışkının içinde parazit ve bakteri aranması,

• Olası bazı hastalıkları belirlemek ve elemek için çeşitli kan testleri,

• Gıda toleransını ve tahammülsüzlüğünü ortaya çıkarmak için yapılan açlık testi,

• Kolonoskopi ya da Sigmoidoskopi gibi çeşitli endoskopik muayene türleri olarak bilinir.

Yapılan bu testlerin ardından hastanın asıl sorunu ortaya çıkar ve bu doğrultuda da tedavisine başlanır. 

İshale Ne İyi Gelir?

Daha önce de belirttiğimiz gibi ishal çoğu zaman evde tedavi edilebilen ya da birkaç gün içinde kendi kendisine geçebilen normal bir durumdur. Özellikle dışkıyı tutamama gibi durumlar yaşanabildiği için hastalar ishali hemen kontrol altına almak ister. Bunun için evde yapabileceğiniz basit uygulamalar aşağıdaki gibidir:

• Muz, pirinç ve elma püresi tüketmek,

• Beyaz ekmek gibi lif oranı fazla olmayan gıdalar tüketmek,

• Haşlanmış patates ve havuç gibi gıdalar tüketmek,

• Et suyuna yapılmış çorbalar,

• İyi pişmiş sebze yemekleri; mesela fasülye,

• Balık, yağsız et, yoğurt ve yumurta gibi hem potasyum, hem de protein açısından güçlü besinler tüketmek,

• Tuzlu kraker tüketmek,

• Bol bol sıvı tüketmek şeklinde sıralanabilir. 

Bunlar gibi yöntemler ile ishaliniz tamamen durabilir ancak, hiçbir şekilde durmuyorsa mutlaka alanında uzman bir hekime danışmanız gerekmektedir. 

İshal Nasıl Tedavi Edilir?

İshalin genellikle spesifik bir tedaviye ihtiyacı yoktur, çünkü genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden geçmeye meyillidir. Ancak, her türlü semptom ve rahatsızlıkta olduğu gibi ishalde de önce ishal nedeni belirlenmeli, buna uygun bir tedavi programı geliştirilmeli ve vücudun kaybettiği su oranına göre sıvı kaybının telafisi yapılmalıdır. Bunun dışındaki durumlarda ishal aşağıdaki gibi tedavi edilebilir:

1. Eğer hafif bir ishal geçiriyorsanız yukarıda bahsettiğimiz gıdaları tüketmek ve bol bol sıvı almak yeterli olacaktır. İshal olan kişi bir bebekse, anne sütü alımına çok dikkat edilmeli ve sıvı eksikliği kontrol altında tutulmalıdır. 

2. Orta derecedeki bir ishal durumunda ise hem yetişkinler, hem de 6 yaşından büyük olan çocuklar eczanede satılan ishal kitlerinden faydalanabilir. 

3. Uzun süredir devam eden ve inatçı ya da kronik ishal olarak adlandırılan ishal durumunda ise mutlaka gerekli testler yaptırılmalı ve bir uzman doktor ile birlikte ilerlenmelidir. 

İshal İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?

İshal, nadiren doktora gidilmesi gereken ve evde tüketilen yiyeceklerle ya da her eczanede satılan ishal kitleri ile kolayca geçebilen bir rahatsızlık olarak billinir. Bu tanım her ne kadar çoğu zaman geçerli olsa da, 10 gün ila 4 hafta içinde sürekli olarak devam eden ya da sürekli olarak tekrar gösteren ishal gibi durumlarda mutlaka uzman bir doktora danışılmalı ve gereken tedaviye başlamak gerekir. 

İshal Hakkında Sık Sorulan Sorular

İshal hakkında makalemiz boyunca sizin için birçok konudan bahsettik. Makalemizin kalan kısmında da ishal hakkında en sık sorulan soruları cevaplandırmaya çalışacağız.

İshali ne keser?

İshali genel olarak; lifli olmayan, protein ve potasyum açısından zengin, tuzlu, püre halindeki yiyecekleri ve bol su tüketimiyle birlikte kendi kendisine kısa bir sürede geçmektedir. Bunlar dışında herhangi bir eczaneden temin edebileceğiniz bir ishal kiti de ishalinizi kısa sürede keser. Ancak, uzun bir süre devam eden ishalde mutlaka uzman bir doktora gidilmelidir. 

Çocuklarda ishalde sıvı kaybı nasıl önlenir?

Çocuklar da aynı şekilde yetişkinler gibi sık sık ishal olabilir. Çocuklar 6 yaşından büyükse yetişkinler gibi eczanelerde satılan ishal kitlerinden faydalanıp, bol sıvı tüketerek kısa sürede ishalden kurtulur. Bebeklerde ise anne sütü alımı ishal sürecinde çok önemlidir ve dikkat edilmesi gerekmektedir. 

İshal tedavisinde antibiyotik kullanılır mı?

İshal kendi başına tedavi gerektiren bir rahatsızlık değildir. Ancak, ishalin kendisine sebep olan rahatsızlık enfeksiyon, bakteriy, virüs ya da parazit ise uzman doktorlar antibiyotik kullanmanızı önerebilir. 

Kimler ishal olur? Risk grupları kimlerdir?

Her insan hayatı boyunca defalarca ishal olur, bu yüzden aslında herkes risk grubundadır. Bazen ishale ciddi hastalıklar sebep olabilir ancak, bunların riski düşüktür ve kısa sürede tedavi edilebilir. Bazen ise ishale sebep olan şey soğan gibi basit bir gıdadır. 

Bebeklerde ishal nasıl geçer?

İshal olan bebek bu süreçte henüz emzirme dönemindeyse bol bol anne sütü ile beslenmelidir. Eğer bebek 6 aydan büyük ise patates püresi ve pirinç lapası ile birlikte anne sütü alımı ishal sürecinde desteklenebilir. Eğer bebeğin ishali uzun süre devam ediyorsa mutlaka uzman bir doktora götürülmelidir. 

Rota virüsü ishale neden olur mu?

Rota virüsü 2 yaş ve altı çocuklarda ishale en sık sebebiyet veren rahatsızlıklardan biridir. Çok fazla kusmaya ve sıvı kaybına sebep olabileceği için de genellikle hastane ortamında tedavisi tercih edilir. 

 

İshal nasıl geçer?

İshalin geçmesi için birçok yolu ve evde neler yapabileceğinizi makalemiz boyunca size detaylıca anlattık. Bol bol sıvı almak, protein ve potasyum açısından zengin gıdalar tüketmek, birçok gıdayı lapa şeklinde yemek kısa sürede ishalinizi geçirir. Eczaneden alabileceğiniz ishal kitleri de size fayda sağlayabilir. 

Su gibi ishal neden olur?

Su gibi ishale en çok neden olan rahatsızlıklar enfeksiyona ve bakteriye dayalı gelişen rahatsızlıklardır. Bu rahatsızlıklarının kendisinin de su gibi ishale neden olabileceği gibi, aynı zamanda tedavilerinde kullanılan antibiyotikler de su gibi ishale sebep olabilir. 

Geçmeyen ishale ne iyi gelir?

10 gün ve üzerinde devam eden ishale ya da sürekli tekrarlayan ishale karşı mutlaka uzman bir doktora gidilmeli ve doktorla birlikte tüm semptomlarınızı geçirebilecek bir tedavi takvimi çıkartılmalıdır. 

Köpüklü ishale ne iyi gelir?

Köpüklü ishal birçok hastalığın bir semptomu olabilir. Bu yüzden yine uzman bir doktora gidilmeli ve yüksek ihtimal ile bir süre ilaç tedavisi alınmalıdır. 

Uzun süren ishal durumunda ne yapılmalıdır?

Bu sorunun cevabı ishalin ne kadar süredir devam ettiğine göre değişiklik gösterir. Normal ve kendi kendine geçen bir ishal 1 hafta kadar devam edebilir. 10 gün ve onrasında devam eden ishalde ise mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır. 

İshalde karın ağrısı ve kusmaya ne iyi gelir?

Kusma vücudunuzda sıvı kaybına neden olacağından bol bol sıvı tüketmeniz çok önemlidir. Karın ağrısı için ise ilaç kullanabilir ya da yoğurt, patates püresi gibi gıdalar tüketebilirsiniz. 

İshal bulaşıcı mıdır?

İshal kendi başına hiçbir şekilde bulaşıcı değildir ancak, ishale neden olan hastalıklar insanlar arasında bulaşıcı özellik taşıyor olabilir. Bu yüzden ishali takip eden başka semptomlarınız da bulunuyorsa mutlaka bir doktora danışmanızda fayda vardır. 

Normal ishal ile şiddetli ishal arasındaki farklar nelerdir?

Normal ishal ile şiddetli ishal arasındaki farklar; ishal olduğunuz süre, şiddet ve ishal olmanıza neden olan rahatsızlıktır. Normal ishalde her zaman bir hastalık görünmese de, şiddetli ishal mutlaka başka bir hastalığın semptomudur. 

Kanlı ishal tehlikeli midir?

Kanlı ishal genellikle bağırsakta olan çok ciddi enfeksiyonlarda ya da parazitlerde görülebilir. Bu da mutlaka uzman bir doktorun önereceği tedavi takvimine ihtiyaç duyulan bir durumdur. 

İshal rengi ne renk olursa tehlikelidir?

İshalin kanlı olması ya da renginin siyah olması ciddi rahatsızlıkların bir belirtisi olabilir. Bu yüzden bu iki belirtiden birini gördüğünüzde mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna gitmelisiniz. 

İshal ne kadar sürede geçer?

İshal genellikle kendi kendisine maksimum 1 hafta içinde geçer. Daha uzun sürdüğü durumlarda ortada başka bir rahatsızlığın varlığı da olabilir.